Klienci naszego biura rachunkowego PRWT często pytają jaki powinni zastosować system czasu pracy w swojej firmie. Najpopularniejszy jest oczywiście podstawowy system czasu pracy. W dzisiejszym wpisie skupimy się jednak na systemie pracy weekendowej. Czym charakteryzuje się ten system? Jak może zostać wprowadzony?

Zgodnie z art. 144 Kodeksu pracy, na pisemny wniosek pracownika może być do niego stosowany system czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty i niedziele święta. W tym systemie jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym miesiąca.

Co to oznacza?

Istotną cechą tego systemu czasu pracy jest obowiązek pracodawcy wyznaczania pracy w konkretne dni tygodnia tzn. w piątki, soboty, niedziele oraz święta. W konsekwencji skoro praca ma być świadczona m.in. w niedziele i święta to nie mają tu zastosowania przepisy ograniczające pracę właśnie w niedziele i święta. Zatem praca w niedziele i święta jest możliwa a pracodawca nie ma obowiązku zapewniania innego dnia wolnego od pracy oraz nie ma obowiązku zapewniania raz na cztery tygodnie wolnej od pracy niedzieli.

Jak wprowadzić taki system czasu pracy?

Już z samego brzmienia przepisu art. 144 Kodeksu pracy wynika, że system ten może zostać wprowadzony jedynie na pisemny wniosek pracownika. Wniosek pracownika należy przechowywać w jego aktach osobowych (część B). Pracodawca nie może jednostronnie wprowadzić tego systemu. Pracodawca jedynie wyraża (lub nie wyraża) zgodę na wykonywanie przez pracownika pracy w tym systemie. Ten system czasu pracy może być stosowany w pracy zmianowej. Wprowadzenie tego systemu wymaga wprowadzenia go do umowy o pracę pracownika (jeśli umowa już obowiązuje konieczne jest porozumienie albo wypowiedzenie zmieniające istniejącej już umowy). Okres rozliczeniowy dla takiego systemu nie może przekraczać 1 miesiąca.

Problemy praktyczne

Problemem praktycznym jest wymiar etatu pracowników pracujących w tym systemie czasu pracy. W praktyce wymiar ten jest niższy niż 40 godzin (3 dni x 12 godzin= 36 godzin). Na tle roku sytuacja wygląda następująco: przeciętnie w miesiącu występuje 12-14 dni weekendowych (rocznie około 166 dni wraz ze świętami). Oznacza to dopuszczalność pracy przez 120–144 godziny w miesiącu. Tymczasem czas pracy w pełnym wymiarze w miesiącu waha się od 168 do186 godzin.

Jak to wygląda w najbliższych miesiącach?

We wrześniu 2021 r. wypada 12 dni, w których możliwe jest świadczenie pracy w systemie weekendowym, co umożliwia przepracowanie 144 godzin pracy (12 dni × 12 godzin), natomiast obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w tym miesiącu (ustalony zgodnie z art. 130) wynosi 176 godzin. W październiku 2021 r. wypada 15 dni możliwych do przepracowania w systemie pracy weekendowej (tj. 180 godzin możliwych do przepracowania), natomiast obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w tym miesiącu (ustalony zgodnie z art. 130) wynosi 168 godzin.

Nasuwa się zatem wniosek, że pracownik taki nie będzie pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Wprowadzenie tego systemu wymaga zatem skalkulowania ilości godzin jakie można wyznaczyć do przepracowania i określić w umowie odpowiedni wymiar czasu pracy (odpowiednią część etatu).  Należy przy tym pamiętać, że jeśli w danym miesiącu pracownik nie wypracuje odpowiedniej ilości godzin z powodu braku wystarczającej ilości dni nie można pomniejszyć należnego pracownikowi wynagrodzenia.