Podnoszenie kwalifikacji zawodowych (zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika) może następować z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy. Oczywiście pracownik może również dokształcać się we własnym zakresie bez wiedzy pracodawcy, jednak w takim wypadku nie korzysta z dobrodziejstw kodeksowych w tym zakresie. Co jednak w sytuacji, kiedy pracownik chce partycypować w kosztach podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracownika? Jak wówczas wyglądają wzajemne prawa i obowiązki obu stron? To pytania, które często padają ze strony klientów biura księgowego PRWT w kontekście podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników.

Pracownik, który podnosi kwalifikacje właśnie z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą ma pewne prawa takie jak urlop szkoleniowy czy też inne świadczenia przyznane pracownikowi przez pracodawcę np. pokrycie kosztów dojazdu czy materiałów szkoleniowych.

Warto tu od razu wyjaśnić, że jeżeli mówimy o studiach podyplomowych to urlop szkoleniowy nie przysługuje z mocy prawa. Można określić prawo pracownika do takiego urlopu w umowie – o której niżej, ustalając jednocześnie jego wymiar. Nie ma jednak takiego obowiązku.
Jeżeli pracodawca zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po podniesieniu przez pracownika kwalifikacji zawodowych to zawiera z pracownikiem na piśmie stosowną umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki. Oczywiście umowę należy także zawrzeć, gdy pracownik otrzymuje od pracodawcy te dodatkowe świadczenia, o których mowa w tym punkcie.

Należy także pamiętać o obowiązkach pracownika w związku z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych. Pracownik będzie zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę z tytułu dodatkowych świadczeń w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia jeśli:
– bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie kształcenie,
– pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub w czasie w którym był zobowiązany do pozostawania w zatrudnieniu (nie dłużej jednak niż 3 lata)
– jeśli pracownik w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub w czasie w którym był zobowiązany do pozostawania w zatrudnieniu (nie dłużej jednak niż 3 lata) za wypowiedzeniem (nie dotyczy to rozwiązania umowy o pracę przez pracownika z powodu mobbingu)
– jeśli w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub w czasie w którym był zobowiązany do pozostawania w zatrudnieniu (nie dłużej jednak niż 3 lata) pracownik rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia lub z powodu mobbingu, mimo, że nie wystąpiły okoliczności uzasadniające zastosowanie takiego trybu

Te wskazane wyżej zasady to minimum jakie powinno znaleźć się w umowie zawieranej z pracownikiem (wynikają one z przepisów- art. 103 ¹ – 103 ⁵ Kodeksu pracy). Postanowienia umowy mogą zwierać inne (dodatkowe) ustalenia stron, ale nie mogą one być mniej korzystne niż te wynikające z przepisów kodeksu pracy.