Często w prawie pracy posługujemy się pojęciami, które z pozoru mogą wydawać się podobne lub takie same, ale w rzeczywistości odnoszą się do zupełnie różnych rzeczy. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku pojęcia godziny ponadwymiarowe i nadliczbowe. Jeden z klientów naszego biura księgowego PRWT zadał nam pytanie dotyczące właśnie tych dwóch pojęć.

Godziny ponadwymiarowe i nadliczbowe to zupełnie odrębne pojęcia i dotyczą zupełnie różnych sytuacji.

Godziny nadliczbowe dotyczą osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy lub przekraczających ten pełen wymiar (czyli 8 godzin dziennie i 40 godzin w tygodniu). W konsekwencji każda kolejna godzina ponad wskazany wymiar powoduje powstanie nadgodzin i konieczność zrekompensowania pracownikowi tego czasu pracy albo poprzez zapewnienie dnia wolnego albo poprzez wypłatę wynagrodzenia wraz ze stosownym dodatkiem zgodnie z przepisami kodeksu pracy.

Czym są zatem godziny ponadwymiarowe?

Godziny ponadwymiarowe dotyczą osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy np. na pół etatu. W takim przypadku praca wykonywana ponad określony w umowie o pracę wymiar etatu do momentu osiągnięcia pełnego wymiaru czasu pracy jest czasem ponadwymiarowym. Warto w tym miejscu podkreślić, że w przypadku niepełnego etatu w treści umowy o pracę należy określić, po której godzinie dla pracownika powstają godziny nadliczbowe co ma dalsze konsekwencje dla prawidłowego rozliczenia czasu pracy. Dla lepszego zrozumienia tego zagadnienia posłużmy się przykładem.

Pracownik zatrudniony na pół etatu pracujący od poniedziałku do piątku po 4 godziny dziennie od 9:00- 13:00 ma określone w treści umowy o pracę, że przekroczenie 7 godziny pracy powoduje powstanie godzin nadliczbowych. Załóżmy, że pracownik w poniedziałek pracował od godziny 9:00  do 17:00. Jak należy rozliczyć jego czas pracy? Godziny od 9:00 do 13:00 są podstawowym czasem pracy pracownika (zachowuje prawo do normalnego wynagrodzenia za pracę), godziny od 13:00 do 16:00 są czasem ponadwymiarowej pracy (pracy ponad ustalony wymiar, ale jeszcze nie czasem pracy nadliczbowej), zatem za te godziny pracownik również zachowa prawo do normalnego wynagrodzenia za pracę. Natomiast za pracę od godziny 16:00 do 17:00 pracownik zachowa prawo do wynagrodzenia za pracę wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych (zgodnie z postanowieniami wiążącej go umowy ta godzina pracy stanowi jego czas pracy w nadgodzinach).