W praktyce naszego biura rachunkowego PRWT często spotykamy się z problemami kadrowymi dotyczącymi między innymi uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem.

Nie budzi wątpliwości, że zgodnie z art. 188 par.1 kodeksu pracy, pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Co to oznacza w praktyce?

Przepis art. 188 KP adresowany jest do pracowników, którzy wychowują przynajmniej jedno dziecko.
Co istotne przepis ten ma zastosowanie nie tylko do biologicznych rodziców dziecka, lecz także pracowników, którzy wychowują dziecko bez formalnych więzi (opieki, przysposobienia). Dla skorzystania przez pracownika z powołanego przepisu nie ma znaczenia ilość wychowywanych przez pracownika dzieci (pracownik musi wychowywać przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 roku życia, ale większa liczba dzieci nie powoduje podwojenia przysługującego zwolnienia). Zwolnienie na opiekę przysługujące pracownikowi wynosi 2 dni (robocze) lub może być wykorzystana w wymiarze godzinowym (wówczas pracownik może wykorzystać 16 godzin wolnego).

Zgodnie natomiast z art. 189 1 KP, jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnień określonych m.in. w art. 188 KP może korzystać jedno z nich. Oznacza to w praktyce, że decyzja jednego z pracowników co do sposobu wykorzystania zwolnienia wiąże drugiego uprawnionego pracownika. Nie ma natomiast przy tym przeszkód, aby uprawnieni podzielili się tym uprawnieniem.

Przykład z praktyki usług kadrowo płacowych naszego biura księgowego PRWT:

Małżeństwo pracuje w tej samej firmie. Małżonkowie mają wspólne dziecko w wieku 5 lat. Ponadto żona ma dziecko z poprzedniego małżeństwa w wieku 12 lat. Czy w takiej sytuacji możliwe jest przyjęcie, że mąż zadeklaruje chęć wykorzystania zwolnienia na wspólne dziecko, a żona zadeklaruje chęć wykorzystania zwolnienia na dziecko pochodzące z poprzedniego małżeństwa? Nie, rozwiązanie takie nie jest zgodne z analizowanym przepisem. Jeżeli małżeństwo wspólnie wychowuje zarówno wspólne dziecko, jak i dziecko pochodzące z poprzedniego małżeństwa żony, to obojgu przysługuje jedno zwolnienie w wymiarze 2 dni lub 16 godzin na opiekę nad dzieckiem. Powyższe nie wyklucza rozwiązania polegającego na podzieleniu się przez pracowników przysługującym zwolnieniem lub wykorzystania go w całości przez jednego z nich.