Klienci naszego biura księgowego PRWT zastanawiają się jak obecnie w okresie epidemii wygląda kwestia uprawnienia pracowników do dnia wolnego z tytułu oddania krwi. Czy obowiązujące w czasie epidemii przepisy szczególne dotyczą wszystkich?

Odnosząc się do kwestii zwolnienia od pracy z powodu oddania przez pracownika krwi musimy w pierwszej kolejności mieć tu na względzie przepisy Rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy z dnia 15 maja 1996 r.

Przepisy te po pierwsze wskazują, że pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna tej nieobecności jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia (par. 2 pkt. 1 Rozporządzenia). Po drugie pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi. Ponadto pracodawca jest również obowiązany zwolnić od pracy pracownika będącego krwiodawcą na czas niezbędny do przeprowadzenia zaleconych przez stację krwiodawstwa okresowych badań lekarskich, jeżeli nie mogą one być wykonane w czasie wolnym od pracy (par. 12 Rozporządzenia).

Czy pracodawca musi wyrazić zgodę na dzień wolny dla pracownika?

Generalnie pracownik powinien uprzedzić (czyli dać znać pracodawcy, że chce oddać krew z odpowiednim wyprzedzeniem-tak by pracodawca mógł zorganizować pracę). Odmówić pracownikowi oddania krwi nie można. Pracodawca może jedynie próbować uzgodnić z pracownikiem dzień, w którym to nastąpi. Oczywiście jak zawsze w takich przypadkach należy mieć na względzie, że jeśli pracodawca się nie zgodzi na oddanie krwi w danym dniu, to pracownik nie może samowolnie nie pojawić się w pracy (warto jednak zadbać o w miarę możliwości pisemną wymianę informacji między pracodawcą i pracownikiem).

Czy z powodu oddania krwi pracownik dostaje zwolnienie lekarskie?

Pracownik nie otrzymuje zwolnienia lekarskiego, a jedynie otrzymuje zaświadczenie ze stacji krwiodawstwa, na podstawie którego pracodawca oznacza dzień nieobecności pracownika jako usprawiedliwiony. Pracownik natomiast zachowuje za ten dzień prawo do wynagrodzenia (tak jakby przebywał na urlopie wypoczynkowym- par. 16 Rozporządzenia).

W czasie panującej epidemii należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną regulację, czyli ustawę z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi. W czasie panującej obecnie epidemii zastosowanie ma dodany do tej ustawy art. 9a, który w  par. 1  stanowi, że honorowemu dawcy krwi który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, zwolnienie od pracy przysługuje w dniu, w którym oddał krew oraz w dniu następnym.

Może tu pojawić się pytanie kto to jest „honorowy dawca krwi”? Honorowy dawca krwi to tytuł nadany ustawą o publicznej służbie krwi każdej osobie, która oddaje krew.

Podsumowując w czasie epidemii pracownik oddający krew ma prawo do 2 dni wolnego (dzień oddania krwi i dzień następny). Jest to jego prawo, co oznacza, że pracownik nie musi korzystać z obu tych dni (może wykorzystać np. tylko jeden).