W świetle obowiązujących w Polsce przepisów nie ma prawnego obowiązku dokapitalizowania sp. z o.o., której bilans wykazuje ujemną wartość aktywów netto (kapitał własny jest ujemny). Blokowanie zasadnego ekonomicznie i dopuszczalnego dokapitalizowania spółki przez jednego ze wspólników, może być jednak przez pozostałych wspólników (także przez samą spółkę) potraktowane jako brak wymaganej lojalności wspólnika względem spółki i w konsekwencji w skrajnych przypadkach może prowadzić do podniesienia roszczeń przeciwko wspólnikowi. z oczywistych względów w przypadku spółki jednoosobowej to ostatnie zagadnienie to nie ma istotnego znaczenia praktycznego.

Gdy kapitał własny jest ujemny:

1. Może powstać obowiązek zarządu spółki zwołania zgromadzenia wspólników celem podjęcia uchwały w przedmiocie dalszego istnienia spółki lub jej likwidacji (zgodnie z art. 233 KSH jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki). Rozstrzygając co do dalszego istnienia spółki, wspólnicy nie mają jednak obowiązku dokapitalizowania spółki, niezależnie od tego czy podejmą uchwałę o jej dalszym istnieniu czy decyzję o otwarciu jej likwidacji.
2. Może powstać obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość spółki – w przypadku gdy spółka stałaby się niewypłacalna, w tym zarówno jeżeli niewypłacalność jest następstwem utraty płynności, jak też gdy przybiera postać nadmiernego zadłużenia. Nadmierne zadłużenie występuje gdy zobowiązania spółki przekraczają wartość jej majątku i stan ten utrzymuje się nieprzerwanie przez okres przekraczający 24 miesiące. Należy pamiętać, że nie wszystkie zobowiązania są tu uwzględniane, pomija się w szczególności zobowiązania przyszłe i zobowiązania wobec wspólnika z tytułu pożyczek i niektórych innych czynności o podobnych skutkach.

Spółka w likwidacji

W toku likwidacji, jak już wskazano powyżej, sytuacja zasadniczo się nie zmienia – brak jest prawnego obowiązku dokapitalizowania spółki, której kapitał własny jest ujemny. Należy jednak dodać, że (pomijając sytuację niewypłacalności spółki) zakończenie likwidacji może nastąpić jedynie gdy likwidowana spółka zabezpieczy swoje niewymagalne zobowiązania (w tym wobec wspólnika) poprzez złożenie niezbędnych kwot do depozytu sądowego (względnie je zaspokoi). Jeżeli tego nie czyni, to likwidacja powinna trwać nadal.

W przypadku gdy wierzycielami sp. z o.o. w likwidacji są wspólnicy, rozwiązaniem pozwalającym na zakończenie bytu spółki, której kapitał własny jest ujemny, może okazać się w szczególności:

1. umorzenie wierzytelności wspólników wobec spółki, z czym wiążą się negatywne konsekwencje w zakresie opodatkowania (wartość umorzonych zobowiązań jest przychodem dla spółki),
2. konwersja wierzytelności wspólników wobec spółki (za zgodą wszystkich wspólników) na (jedynie warunkowo zwrotne) dopłaty (z czym wiąże się obowiązek zapłaty PCC 0,5%),
3. doprowadzenie do sytuacji, w której (po upłynnieniu majątku spółki) zobowiązanie spółki wobec wspólników stanie się wymagalne (jak już wyżej zaznaczono, samo istnienie zobowiązań spółki wobec wspólnika z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach, nawet przekraczających wartość majątku spółki nie jest podstawą do ogłoszenia upadłości), spółka będzie miała więcej niż jednego wierzyciela i sądowe ogłoszenie upadłości spółki (nie można ogłosić upadłości w sytuacji spółka ma tylko jednego wierzyciela),
4. doprowadzenie do sytuacji, w której (po upłynnieniu majątku spółki) zobowiązanie spółki wobec wspólników stanie się wymagalne, zostanie zgłoszony wniosek o upadłość spółki, ale upadłość nie zostanie przez sąd ogłoszona (wniosek o ogłoszenie upadłości zostanie oddalony) z braku majątku spółki niezbędnego na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego; w takiej sytuacji można (po spełnieniu dodatkowych przesłanek) ubiegać się o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców przez sąd z urzędu, bez formalnej likwidacji, względnie można przeprowadzić/dokończyć proces likwidacji bez zaspokajania wierzytelności wspólników spółki.

Powyższe uwagi mają charakter ogólnego zarysowania tematu i nie powinny być rozpatrywane ani jako jego wyczerpujące omówienie, ani jako porada prawna dotycząca konkretnego stanu faktycznego.

Jeżeli jesteś zainteresowany uzyskaniem dalszych informacji w zakresie wyżej opisanym, zapraszamy do kontaktu osobistego do jednego z naszych biur rachunkowych, biura rachunkowego w Warszawie oraz biura rachunkowego w Krakowie.

Nasze biuro rachunkowe Kraków:
TEL. +48 12 345 21 06
EMAIL: biuro.krakow@prwt.pl

Nasze biuro rachunkowe Warszawa:
TEL. +48 22 292 47 21
EMAIL: biuro.warszawa@prwt.pl

Zapraszamy także do pobrania oferty usług księgowych oraz kadrowo płacowych naszego biura rachunkowego w Krakowie oraz biura rachunkowego w Warszawie.